Mới đây, trên một thread Twitter, anh Paul Mit - một doanh nhân có tiếng - đã làm một bài phân tích cực kỳ thuyết phục về việc bootstrapping (tự lực cánh sinh) đang trở lại làm "trend" cho các startup vào năm 2025. Anh ấy chỉ ra rằng, trong bối cảnh gọi vốn đầu tư mạo hiểm (VC) ngày càng khó khăn, nhiều founder đang phải tìm đến những con đường khác, vừa giúp họ giữ quyền kiểm soát, vừa phát triển bền vững hơn. Nghe cũng hợp lý phết, nhất là khi áp lực tăng trưởng nhanh thường "đập nhau chan chát" với nhu cầu ổn định và sáng tạo.

Paul Mit nhấn mạnh rằng, các founder tự bootstrap có thể tập trung vào những thứ cốt lõi để xây dựng doanh nghiệp mà không phải đau đầu chạy đôn chạy đáo đi gọi vốn. Cách này giúp họ dồn sức vào những mảng quan trọng như phát triển sản phẩm, marketing, và chăm sóc khách hàng. Kết quả? Một mô hình kinh doanh bền vững hơn. Anh ấy còn chốt hạ một câu cực chất: "Chạy hoặc chết. Thị trường khó chỉ thưởng cho ai giải quyết được vấn đề thực sự của người dùng." Câu này đúng kiểu "chạm tim" luôn, vì nghiên cứu từ Pitchdrive.com cũng chỉ ra rằng bootstrapping đặc biệt hiệu quả trong thị trường khó, khi startup buộc phải tập trung vào nhu cầu thực sự của khách hàng thay vì mơ mộng vào mấy cái hứa hẹn mơ hồ từ VC.

Thực tế, tình hình gọi vốn VC hiện tại đúng là "khó như lên trời". Theo McKinsey, dù cơn sốt startup công nghệ vẫn kéo dài qua đại dịch, nhưng cạnh tranh để gọi vốn thì ngày càng khốc liệt. Các quỹ đầu tư giờ đã quen với việc đầu tư từ xa, dẫn đến một thị trường "bội thực" và việc gọi vốn trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Điều này càng củng cố quan điểm của Paul Mit rằng bootstrapping có thể là lựa chọn hấp dẫn hơn cho các founder muốn giữ quyền kiểm soát và sống sót trong một thị trường đầy cạnh tranh.

Tất nhiên, bootstrapping cũng có mặt lợi và hại. Như Investopedia phân tích, tự lực cánh sinh giúp startup kỷ luật tài chính hơn và tập trung vào khách hàng, nhưng ngược lại, tốc độ tăng trưởng có thể chậm hơn vì thiếu nguồn lực. Tuy nhiên, Paul Mit lại cho rằng, cái "chậm mà chắc" này có thể dẫn đến sự phát triển bền vững hơn, đặc biệt trong bối cảnh áp lực tăng trưởng nhanh dễ khiến startup "kiệt sức" và mất ổn định.

Câu chuyện về tăng trưởng bền vững lại càng hợp thời trong thị trường hiện nay. Nghiên cứu từ ScienceDirect cho thấy các khu vực như Boston, Houston, và Seattle đang chứng kiến sự bùng nổ của các startup tập trung vào tính bền vững. Xu hướng này rất hợp với quan điểm của Paul Mit rằng bootstrapping khuyến khích một cách tiếp cận thận trọng hơn trong vận hành, giúp founder ưu tiên sự sống còn lâu dài thay vì chạy theo lợi nhuận ngắn hạn.

Nhìn về năm 2025, bức tranh startup chắc chắn sẽ còn nhiều biến động. Sự "bội thực" của các quỹ VC ở một số thị trường, như vcnewsdaily.com báo cáo, cho thấy nhiều ngành sẽ ngày càng cạnh tranh hơn, khiến bootstrapping trở thành một lựa chọn sáng giá cho các founder muốn tìm chỗ đứng riêng. Bằng cách tập trung vào giải quyết vấn đề thực sự của người dùng và phát triển các giải pháp hiệu quả, các startup tự bootstrap hoàn toàn có thể "sống khỏe" trong một môi trường mà gọi vốn VC không còn là "chìa khóa vàng" dẫn đến thành công.

Tóm lại, thread của Paul Mit là một lời nhắc nhở đúng lúc về những lợi ích tiềm năng của bootstrapping trong hệ sinh thái startup hiện tại. Khi các founder phải đối mặt với những phức tạp của việc gọi vốn và tăng trưởng, việc nhấn mạnh vào các phương pháp bền vững và lấy khách hàng làm trung tâm có thể sẽ định hình làn sóng startup thành công tiếp theo. Tương lai có lẽ sẽ thuộc về những ai dám tự bootstrap để thành công, ưu tiên quyền kiểm soát, sự sáng tạo, và giá trị thực sự thay vì chạy theo ánh hào quang thoáng qua của vốn đầu tư mạo hiểm.