Có một tweet cực kỳ thú vị từ anh dev Burhan Rashid đặt ra câu hỏi: tại sao một số lập trình viên lại bảo vệ công nghệ của mình "gắt" đến vậy? Anh ấy cho rằng, hành vi này không phải vì lười biếng hay kém cỏi đâu, mà là do họ gắn bó sâu sắc với công việc và công nghệ mà họ sử dụng. Nghe có vẻ hơi "deep", nhưng thực ra đây là một câu chuyện phức tạp về bản sắc, sự phát triển nghề nghiệp và lòng trung thành trong ngành công nghệ.

Cái này không phải chỉ là "tính cách" cá nhân đâu nha. Nghiên cứu về bản sắc nghề nghiệp cũng chỉ ra rằng, con người thường gắn cái "tôi" của mình với công việc. Ví dụ, một nghiên cứu về nhân viên chính phủ Phần Lan cho thấy, số hóa có thể giúp hoặc cản trở sự phát triển nghề nghiệp, tùy thuộc vào việc nó có "hợp vibe" với bản sắc nghề nghiệp của họ hay không. Với các dev, nếu họ coi công nghệ mình chọn là một phần của bản thân, thì việc chuyển sang framework hay ngôn ngữ mới có thể khiến họ cảm thấy như đang "phản bội" chính mình vậy.

Điều này dẫn đến một khái niệm gọi là "defensive programming" (lập trình phòng thủ). Các dev sẽ đầu tư rất nhiều vào công cụ và phương pháp của mình để đảm bảo chất lượng công việc. Họ dùng các kỹ thuật như "design by contract" (thiết kế theo hợp đồng) để tạo ra một "lưới an toàn", vừa bảo vệ công việc, vừa bảo vệ luôn cái danh tiếng và bản sắc nghề nghiệp mà họ đã xây dựng.

Ngoài ra, yếu tố tâm lý về lòng trung thành cũng đóng vai trò lớn trong câu chuyện này. Giống như người tiêu dùng trung thành với một thương hiệu vì cảm giác "thuộc về", các dev cũng có kiểu "trung thành" với công nghệ của mình. Cái này có thể đến từ cảm giác cộng đồng, những trải nghiệm chung, hoặc đơn giản là sự quen thuộc. Vì vậy, khi phải đối mặt với việc chuyển sang công nghệ mới, họ có xu hướng bảo vệ công cụ hiện tại của mình, coi bất kỳ sự thách thức nào với lựa chọn của họ như một "cú đấm" vào lòng tự trọng.

Nghe thì có vẻ mâu thuẫn, nhưng việc học nhiều ngôn ngữ lập trình lại vừa giúp dev giỏi giải quyết vấn đề hơn, vừa khiến họ "bảo thủ" hơn với công cụ yêu thích của mình. Khi hiểu sâu về điểm mạnh, điểm yếu của các công nghệ, họ lại càng "bám" chặt hơn vào lựa chọn của mình, làm cho việc thảo luận về công nghệ mới càng thêm "căng".

Quá trình áp dụng công nghệ mới trong công việc còn bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như kỳ vọng về hiệu suất và nỗ lực cần bỏ ra. Những dev đã "chơi" với một công nghệ từ sớm thường bảo vệ nó rất "máu lửa" vì họ thấy nó hiệu quả và dễ dùng. Nhưng cái sự bảo vệ này không chỉ là sở thích cá nhân đâu, mà còn phản ánh một xu hướng lớn hơn trong ngành: những người tiên phong thường trở thành "fan cứng" của công cụ mà họ đã tích hợp vào quy trình làm việc.

Tóm lại, cái sự "bám víu" của dev vào công nghệ không chỉ đơn giản là thích hay không thích. Nó liên quan đến bản sắc, sự phát triển nghề nghiệp, lòng trung thành và cả chiến lược áp dụng công nghệ. Trong thế giới lập trình luôn thay đổi, việc hiểu và tôn trọng những động lực này là cực kỳ quan trọng. Chỉ khi làm được vậy, chúng ta mới có thể tạo ra một môi trường cởi mở, khuyến khích sự phát triển và đổi mới, thay vì sự phòng thủ và trì trệ.

Tweet của Burhan Rashid là một lời nhắc nhở rằng, câu chuyện về công nghệ không chỉ xoay quanh công cụ, mà còn là về con người sử dụng chúng và cái cách họ xây dựng bản sắc từ đó.